Boże Ciało

2024-05-31

Data Bożego Ciała nie jest stała, dlatego święto to rokrocznie może wypadać w różnych terminach. Zawsze jednak jest to czwartek po święcie Trójcy. Bezpośrednią przyczyną ustanowienia uroczystości Najświętszego Ciała i Krwi Chrystusa były objawienia bł. Julianny z Cornillon. Około 1207 r.

Zgodnie z tradycją hagiograficzną, dopiero kilkadziesiąt lat później, w 1245 roku, św. Juliannie ukazać miał się Chrystus, który w widzeniu domagał się ustanowienia święta Eucharystii na pierwszy czwartek po święcie Trójcy Przenajświętszej. Pod wpływem tych objawień bp Robert ustanowił w 1246 r. święto Bożego Ciała, początkowo dla diecezji Liege oraz zainaugurował pierwszą procesję eucharystyczną ulicami miasta. Ostateczne uznania święta Bożego Ciała za ogólnokościelne, nastąpiło w wyniku cudu eucharystycznego, jaki miał miejsce w (w środkowych Włoszech) w 1263 roku.

W czasie jednej z Mszy św., podczas przemienienia, odprawiający kapłan zauważyć miał, że z konsekrowanej hostii zaczynały spadać krople krwi. Poplamiona krwią chusta została przesłana papieżowi, który w tym czasie przebywał w Orvieto w Umbrii. Urban IV umieścił relikwię w tutejszej katedrze, a pod wpływem fascynacji cudem rozpoczął aktywne starania, których celem miało być ustanowienia święta Najświętszego Ciała i Krwi Chrystusa.

11 sierpnia 1264 r. Urban IV ogłosił bullę „Transiturus de hoc mundo”, na mocy której Boże Ciało stało się świętem całego Kościoła. Śmierć papieża przeszkodziła jednak ogłoszeniu bulli. Dokonał tego papież Jan XXII (w 1334 r.), natomiast papież Bonifacy IX polecił w 1391 r. wprowadzić święto Bożego Ciała wszędzie tam, gdzie jeszcze nie było ono obchodzone. W Kościele katolickim w Polsce pod koniec XIV w. Święto Bożego Ciała było obchodzone już we wszystkich diecezjach. Było ono zawsze zaliczane do świąt głównych. Podczas procesji niesiono krzyż z Najświętszym Sakramentem I w ten sposób nawiązywano do dawnego zwyczaju zabierania w podróż Eucharystii dla ochrony przed wszelkimi niebezpieczeństwami.

W Polsce od czasów rozbiorów udział w procesji łączył się z manifestacją przynależności narodowej. Po II wojnie światowej procesje w czasie Bożego Ciała były znakiem jedności narodu i wiary. Z tej racji ateistyczne władze państwowe niejednokrotnie zakazywały procesji urządzanych ulicami miast.
Dawniej na wsi polskiej w czasie oktawy Bożego Ciała odpoczywano od prac polowych i celebrowano święto. Na wsiach kobiety odstępowały od prania ubrań kijankami, by nie przyciągnąć burzy. W tym okresie nie praktykowało się również ścinania zboża i kapusty, ponieważ groziło to nieurodzajem.

W następujących po Bożym Ciele dniach odprawiano msze święte błagalne o urodzaj. W związku z rolniczymi powiązaniami z tym świętem na przestrzeni lat pojawiło się kilka przysłów:
• „Boże Ciało pogoda darzy, rok będzie dobry dla gospodarzy”,
• „Jaki dzień jest w Boże Ciało, takich dni potem niemało”,
• „Na Boże Ciało żyto zakwitało”,
• „Na Boże Ciało siej proso śmiało".